Misschien bent u bekend met de vrije advocaatkeuze. Als u wordt bijgestaan door een jurist of advocaat van een rechtsbijstandverzekeraar en er wordt een gerechtelijke procedure gestart dan heeft u een keuze. U kunt zich laten bijstaan door de rechtsbijstandverzekeraar, maar u bent ook vrij om op kosten van de rechtsbijstandverzekeraar een externe advocaat in te schakelen. Dit is de vrije advocaatkeuze.
Afgelopen mei deed het Europese Hof van Justitie een uitspraak over de vrije advocaatkeuze en het lijkt erop dat de verzekerde zich in een eerder stadium op kosten van de rechtsbijstandverzekeraar tot een externe advocaat kan wenden.
Het Europese Hof van Justitie overweegt namelijk dat het begrip gerechtelijke procedure niet kan worden beperkt tot uitsluitend niet-administratieve procedures voor een gerecht in eigenlijke zin, en ook niet door een onderscheid te maken tussen de voorbereidende fase en de besluitfase van een dergelijke procedure. Elke fase die kan leiden tot een procedure bij een rechtelijke instantie, zelfs een voorafgaande fase, moet dus worden geacht onder het begrip gerechtelijke procedure (in de zin van artikel 201 van richtlijn 2009/138) te vallen.
Gelet op deze overweging kan een verzekerde dus ook in de fase die kan leiden tot een procedure bij een rechtelijke instantie op kosten van de rechtsbijstandverzekeraar een externe advocaat inschakelen.
Het Europese Hof van Justitie deed deze uitspraak in een Belgische zaak. Nederlandse rechtsbijstandverzekeraar stellen daarom dat de uitspraak van het Hof niet voor Nederlandse rechtsbijstandverzekeraars geldt. Zij komen tot deze conclusie vanwege het verschil in wetgeving. In België is namelijk wettelijke geregeld dat men in bepaalde gevallen verplicht een bemiddelingsprocedure moet volgen en het Nederlands recht kent een dergelijke wettelijke verplichting niet.
Nederlandse rechtsbijstandverzekeraars zullen zich daarom op het standpunt blijven stellen dat het recht op vrije advocaatkeuze pas van toepassing is als een gerechtelijke procedure wordt gestart. De vraag is echter of zij onder de uitspraak van het Hof van Justitie kunnen uitkomen.
Lees hier de volledige uitspraak van het Hof van Justitie